Wymagania techniczne i prawne systemu sygnalizacji pożaru

System sygnalizacji pożaru (SSP/SAP) ma nieocenione znaczenie dla naszego bezpieczeństwa. Dlatego warto zainwestować czas oraz pieniądze w jego instalację (montaż oraz konserwację należy powierzyć specjalistom o odpowiednich kwalifikacjach oraz uprawnieniach). Montaż takiego systemu w niektórych przypadkach jest obowiązkowy – kwestie te reguluje Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.

System sygnalizacji pożaru jest obowiązkowy dla:

• budynków handlowych oraz wystawowych (jednokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 5000 m2 oraz wielokondygnacyjnych o powierzchni strefy pożarowej powyżej 2500 m2),
• bibliotek (w których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny),
• zakładów pracy zatrudniających powyżej 100 osób niepełnosprawnych,
• teatrów (o liczbie miejsc powyżej 300) oraz kin (liczba miejsc powyżej 600),
• sal sportowych/widowiskowych, gdzie liczba miejsc przekracza 1500,
• stacji metra oraz kolei podziemnych,
• dworców i portów (jeżeli istnieje możliwość przebywania tam powyżej 500 osób jednocześnie),
• banków ze strefą pożarową przekraczającą powierzchnię 500 m2,
• szpitali o łącznej liczbie łóżek powyżej 200 (w przypadku szpitali psychiatrycznych – powyżej 100 łóżek),
• budynków zamieszkania zbiorowego (powyżej 50 miejsc noclegowych),
• obiektów z liczbą miejsc na cele gastronomiczne powyżej 300,
• budynków użyteczności publicznej wysokich oraz wysokościowych,
• domów pomocy społecznej/ośrodków rehabilitacyjnych o liczbie łóżek powyżej 100,
• archiwów wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych,
• muzeów oraz budowlanych zabytków (wyznaczonych przez Generalnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej),
• podziemnych garaży obejmujących więcej niż jedną kondygnację lub o strefie pożarowej powyżej 1500 m2,
• ośrodków elektronicznego przetwarzania danych oraz w urzędach obsługujących organy administracji rządowej,
• centrali telefonicznych o pojemności powyżej 10000 numerów.

Szczegółowe wymagania techniczne i prawne systemu sygnalizacji pożaru regulują ponadto inne akty prawne jak na przykład:

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie,
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane,
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej,
• PN-EN 54-1: „Systemy sygnalizacji pożarowej – Wprowadzenie”,
• PN-E-08350-2: „Systemy sygnalizacji pożarowej - Centrale sygnalizacji pożarowej”,
• PN-E-0835054-13: „Systemy sygnalizacji pożarowej - Wymagania dotyczące systemów”,
• PN-ISO 8421-6: „Ochrona przeciwpożarowa - Terminologia - Ewakuacja i środki ewakuacji”.

Wytyczne planowania, instalowania, użytkowania czy konserwacji systemów sygnalizacji pożaru odnajdziemy również w normie PKN-CEN TS 54-14.

Oprócz regularnych, okresowych przeglądów technicznych należy również podjąć niezwłoczne działania w przypadku zasygnalizowania uszkodzeń przez centralę systemu (takie niespodziewane usterki mogą powstać na przykład w wyniku przeprowadzanych w obiektach prac remontowych). Niezwykle ważne jest także prowadzenie książeczki eksploatacji instalacji, w której będą zapisane wszystkie informacje dotyczące terminu oraz zakresu przeprowadzanych przeglądów, konserwacji czy napraw.

Przepisy wskazują na obowiązek przeglądu technicznego systemu sygnalizacji pożaru minimum raz w roku. Jednak w niektórych przypadkach kontrola potrzebna jest znacznie częściej. Częstotliwość dokonywania przeglądów instalacji zależy od kilku czynników, wśród których wymienić należy:

• rodzaj czujnika – na skutek długotrwałej eksploatacji może dojść do zanieczyszczeń czujek, a to z kolei wpływa na obniżenie ich skuteczności i wrażliwości na oznaki zagrożenia pożarowego; do najbardziej wrażliwych na zanieczyszczenia należą czujki optyczne dymu i dlatego w ich przypadków zaleca się dokonywanie przeglądów kilka razy w roku,
• rodzaj centrali – nowe modele centrali nie wymagają częstych przeglądów ze względu na dokładny system samokontroli wewnętrznej; centrale starszego typu mogą wymagać kontroli co pół roku, a w niektórych przypadkach nawet co dwa miesiące,
• wiek instalacji – im dłużej instalacja jest używana, tym większe staje się prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowości, dlatego w systemach kilkuletnich zaleca się wykonywanie przeglądów średnio co pół roku,
• środowisko pracy – ogromne znaczenie dla systemu sygnalizacji pożaru mają warunki panujące w miejscu jego instalacji; systemy umieszczone na zewnątrz budynków oraz w miejscach o wysokiej wilgotności przeglądy (szczególnie czujników) powinny być wykonywane co pół roku, a czasem nawet i co trzy miesiące.

Dlaczego tak ważne jest dokładne zastosowanie się do wymagań prawnych oraz technicznych? Przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa, ale nie tylko. Montaż systemu niezgodnie z wytycznymi bądź też zignorowanie obowiązku jego instalacji może także być przyczyną dodatkowych problemów – w takiej sytuacji w przypadku pożaru mogą pojawić się trudności z wypłatą ubezpieczenia.